Vạch Xuất Phát

Hồi còn đi onsite (làm việc tại trụ sở khách hàng) ở San Jose, tui làm chung nhóm với hai anh người Việt. Lúc đó, tui vẫn là một kĩ sư trẻ ngáo ngơ, chưa đi nước ngoài bao giờ. Còn hai anh đã đi khá nhiều nước, “kinh nghiệm chiến đấu” đầy mình, từng kinh qua nhiều thể loại dự án khác nhau. Trong mắt một kĩ sư trẻ như tui, đó là những người rất đáng ngưỡng mộ và học tập.

Một anh lớn hơn tui tầm chục tuổi, mà đi chung ai cũng tưởng bạn cùng trang lứa. Hổng biết cái gì giúp ổng trẻ dữ vậy, chỉ thấy lúc nào ổng cũng cười. Có lần 2 anh em rủ nhau đi đánh cầu, lúc ngồi nghỉ mệt ổng kể hồi cấp hai anh ham chơi môn này lắm, có bữa cả đám còn cúp học đi chơi. Có mấy đứa mà bao sân đánh nguyên buổi chiều, mô hôi nhễ nhại, tay chân rã rời, nhưng mà “đã”. Rồi ổng cười khì khì, nói hình như hổng phải mỗi cầu lông, bất cứ việc gì mà lỡ thích rồi thì anh cũng muốn “đã” như vậy. Làm hết sức, chơi hết mình.

Sau này thân thiết hơn, nói chuyện nhiều tui phát hiện ông anh này còn cả tá thứ khác khá thú vị. Xuất thân từ gia đình truyền thống nghệ sĩ, cha là một nhạc sĩ khá có tiếng trong giới. Lớn lên ổng thi vào nhạc viện theo nguyện vọng của gia đình. Học được vài năm, hình như hổng hạp, ổng thi lại tài chính ngân hàng, vốn cũng là một ngành rất nổi lúc đó. Trong lúc đang học, vốn thích vọc vạch máy tính, ổng xin làm IT support (1) cho một công ty lập trình. Ở môi trường mới, cảm thấy hứng thú nên ổng hay tìm cớ bắt chuyện hỏi han những lập trình viên trong các dự án. Sếp thấy được nhiệt huyết đó nên cho làm thử, bắt đầu từ mấy việc lặt vặt.

Ổng nói, lúc đó là dân tay ngang, chả biết gì nhiều, đụng vô cái gì cũng mù mờ. Vậy mà mê. Càng lơ tơ mơ thì càng tò mò, mà càng tò mò thì lại càng muốn nghiên cứu để hiểu cho rõ. Tui cũng chả hỏi nhiều về việc ổng đã học và nghiên cứu như thế nào, chỉ biết là ổng thăng tiến khá nhanh. Được đâu đó vài năm, ổng đã cơ bản bắt kịp, nếu không muốn nói là vượt lên nhiều người khác xuất phát từ con đường chính quy.

Ông anh thứ hai có xuất phát điểm cũng thú vị không kém: kĩ sư môi trường. Ra trường nhưng hổng tìm được hứng thú với nghề, ổng đăng kí học thêm khá nhiều khoá học khác. Sau vài khoá học lập trình ở một trung tâm thực hành (thời đó các lớp học online chưa có nhiều và chất lượng như bây giờ), ổng tìm thấy niềm vui và bắt đầu học tập và nghiên cứu nghiêm túc chuyên sâu hơn. Hoàn thành thêm vài khoá nữa, ổng xin đi làm để lấy thêm kinh nghiệm thực chiến. Đi làm tầm 1 năm, nhận được vài lời mời đi onsite, sẵn tính thích đi đây đi đó, ổng nhận lời. Sau đó nhiều cơ hội khác đến, ổng đi hết nơi này đến nơi khác, từ tây sang ta. Đợt làm chung với tui là năm thứ 6 ổng ở nước ngoài. Hỏi thử đi một mình nhiều vậy có buồn không, có thấy nhớ nhà không? Ổng chỉ cười, nói không buồn lắm, chắc với anh đi cũng là một đam mê.

Cách đây vài tuần, có một bạn gửi mail nhờ tui làm mentor. Bạn đó đã có bằng master (thạc sĩ) và đang làm kĩ sư xây dựng ở Mỹ nhưng cảm thấy không thích thú và muốn chuyển việc. Bạn hỏi, giờ mình không còn trẻ nữa, tuổi đời cũng hơn 30 rồi, giờ chuyển sang ngành này có học nổi không? Rồi có kiếm được việc làm không?

Nghề lập trình viên đòi hỏi một lượng kiến thức khá lớn và thay đổi liên tục. Càng lớn tuổi, khi độ nhanh nhạy và sức bền đã giảm đi, đa số mọi người sẽ cảm nhận được thấy sức nóng rõ rệt từ các bạn trẻ, những người cực kì thông minh, nhanh nhẹn và đầy nhiệt huyết. Nhiều người còn cho rằng tuổi đời của nghề này rất khó để vượt qua được con số 40. Dù tui không hoàn toàn đồng ý, nhưng rõ ràng bắt đầu học lập trình từ con số 0 ở độ tuổi 3x là không hề dễ dàng.

Chần chừ một lát, tui trả lời lại bằng một câu hỏi. Cũng hổng biết bạn đó có cảm thấy thoả đáng cho vấn đề của mình không, nhưng có lẽ tui sẽ không thể, hay chính xác hơn là không phải người có thể trả lời. Bạn có cảm thấy đủ đam mê và sẵn sàng cam kết để theo đuổi nó không?

===== (1) IT Support: hỗ trợ các vấn đề chung về IT (máy tính, phần mềm, phần cứng, mạng,…) trong công ty. Nhân viên IT support thường không phải lập trình viên và không trực tiếp tham gia vào các dự án phần mềm.